Λογοτεχνία και Πολιτική
με την Σοφία Καναούτη
Η Σοφία Καναούτη είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Ουαλίας, Cardiff, του Τμήματος Journalism, Media and Cultural Studies, και ICSI Fellow του New School for Social Research, της Nέας Υόρκης. Διδάσκει στο αγγλόφωνο Μάστερ «Μedia and Refugee / Migration Flows» του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κοινωνικό αποκλεισμό στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όντας η συγγραφέας δύο e-Books για το e-learning του ΕΚΠΑ, και Πολιτική Επιστήμη στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει άρθρα για τη σκέψη της Χάνα Άρεντ σε σχέση με την Ελληνική κρίση όπως διαφαίνεται στα ΜΜΕ, για τη σκέψη της Άρεντ σε σχέση με την πολιτική υπόσταση του χρήστη στο διαδίκτυο, και γενικά περί πολιτικής και ΜΜΕ. Στο κανάλι ΥouTube «Sophia Kanaouti» υπάρχει μία σειρά από μικρές video-essays με τον τίτλο «Critical Distinctions in Media and Politics», όπου πραγματεύεται στοιχεία της απεικόνισης της πραγματικότητας από τα ΜΜΕ που δείχνουν πως αδυνατούν να διακρίνουν ανάμεσα σε έννοιες που είναι σημαντικές για την πολιτική σφαίρα – ή δεν είναι διατεθειμένα να διακρίνουν αυτές τις έννοιες μεταξύ τους.
Τα σεμινάρια διεξάγονται κάθε Πέμπτη 19.00 με 21.00 στην έδρα μας, από την Πέμπτη 1η Δεκεμβρίου.
Το μάθημα θα εξετάσει τη λογοτεχνία (και κάποιες ακόμα μορφές τέχνης) μέσω της πολιτικής θεωρίας. Θα αναλύσει τις σημαντικές ιδέες περί πολιτικής που βρίσκονται σε συγκεκριμένα λογοτεχνικά έργα, συγκρίνοντάς τες με τη σκέψη μεγάλων πολιτικών θεωρητικών όπως η Άρεντ, ο Καστοριάδης, η Nussbaum, ο Hall, και άλλοι και άλλες.
1. Έρωτας – φιλία – επιθυμία – τέχνη
Μας ανήκει αυτό(ς)-ή που επιθυμούμε; Ενοχές και έρωτας – Η ανάγκη να δημιουργήσουμε μία άλλη σχέση με το ασυνείδητό μας ως ανάγκη προσωπική, αλλά και ως ανάγκη πολιτική. Αυτονομία και πολιτική σφαίρα, αυτονομία και έρωτας Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (Προυστ) Τα ερωτικά (Γιάννης Ρίτσος) Το Μονόγραμμα (Ελύτης) Αργώ ή Πλους Αεροστάτου (Εμπειρίκος) Άκης Πάνου Μέσω της Νussbaum, της Arendt, του Καστοριάδη και άλλων
2. Μέσα μαζικής επικοινωνίας - Πολιτική – ψέμα – μαντεία – τέχνη – μεταφυσική – εμπιστοσύνη και πολιτική
Ποιά η σχέση της πολιτικής με το μεταφυσικό; Η μοίρα και το να παίρνει κάποιος τη ζωή του στα χέρια του, μπορούν ως ιδέες να συμβαδίζουν; Καταλαβαίνει το ασυνείδητό μας πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε συνειδητά, και πώς;
Ο μαύρος καλόγερος (Τσέχωφ)
Το έγκλημα του Λόρδου Arthur Seville (Wilde)
Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (Wilde)
Εις το φως της Ημέρας (Καβάφης)
Joan of Arcadia (τηλεοπτική σειρά)
Μέσω της Arendt, του Freud, του Καστοριάδη και άλλων.
3. Εαυτός – μοναξιά – κοινότητα – φιλαυτία – αποξένωση
Είναι αναγκαίο να υποφέρει ο καλλιτέχνης, για να δημιουργήσει; Είναι ανάγκη να είναι κανείς μόνος για να δημιουργήσει; Ποιά είναι η σχέση της θυσίας με την πολιτική;
The lesson of the master (Henry James)
To Δέκα (Καραγάτση)
Ο Αναρχικός Τραπεζίτης (Πεσσόα)
Measure for Measure (Σαίξπηρ)
Αδελφοί Καραμαζώφ (Ντοστογιέφσκυ)
Όργουελ
Κάφκα
Mέσω της Αρεντ, του Καστοριάδη
4. Καλό και κακό – κριτική σκέψη – ειρωνεία (η σύνδεση της τραγικής ειρωνίας με το μεταφυσικό; )
Οι σπουδαίοι και οι ‘φαύλοι’ ως αυτοί που αλλάζουν τα πράγματα στη δημόσια σφαίρα / πολιτική. Ο ρόλος της ειρωνείας για την κατάλυση ή μη της πολιτικής σφαίρας. Χολλυγουντιανές και μη όψεις του καλού και του κακού.
Ευριπίδης
La Rochefoucault
Γενική θεώρηση του αρχαίου δράματος
The secret agent (Conrad)
Το κολιέ και άλλα διηγήματα (Μωπασάν)
Το μαύρο Πρόβατο (Καλβίνο)
Μέσω της Arendt, του Καστοριάδη, της George Eliot
5. Εργασία – αυτοματισμός – γραφειοκρατία
Εργαζόμαστε με το ρυθμό των μηχανών, ή οι μηχανές μας έχουν απελευθερώσει από την εργασία; Είναι η εργασία χωρίς σκέψη και χωρίς συμμετοχή του εργαζομένου, το μέλλον της εργασίας; Homo faber και το μέλλον του ανθρώπου που πλέον δεν μπορεί να «φτιάξει» (“faber”). Γραφειοκρατία, το μέσο πάνω από το αποτέλεσμα.
Το σινικό τείχος (Κάφκα)
Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες (Μούζιλ)
Όλα τα ονόματα (Σαραμάγο)
Η μονομαχία (the duel) (Τσέχωφ)
Η αναζήτηση του απολύτου (Μπαλζάκ)
Μέσω της Ehrenreich, του Καστοριάδη, της Arendt
6. Xρόνος – μνήμη – ωριμότητα – νεότητα – ρυθμός
Είναι η αδιαφορία και μία άρνηση μνήμης; Ποιά είναι η θέση του καιροσκοπισμού στην πολιτική; Γιατί λευκοί άντρες όπως ο Τραμπ αναζητούν να «κατέχουν» την νεότητα αλλά υπάρχει η τάση να τους δικαιολογούν ως ‘ανώριμους’ που δεν καταλαβαίνουν τί κάνουν;
Τολστόι
To δέκα (Καραγάτσης)
Μούζιλ
Όργουελ
Μέσω της Arendt, του Καστοριάδη, της Adam
7. Θάνατος – απώλεια – φόβος του θανάτου – φόβος της απώλειας
Ποιός ο πολιτικός ρόλος της θεοποίησης του να υποφέρουμε; Ποιά η πολιτική θέση της θρησκείας; Το «ύβρις και τήσις», είναι η ιδέα μιας τιμωρίας για μία ζωή που δεν βιώθηκε σωστά; Τί μπορεί να κάνει για την πολιτική ζωή μας ο φόβος του θανάτου; Ποιά είναι η αξία η πολιτική του να φοβόμαστε να παρανομήσουμε (αντί του να μην παρανομούμε από προαίρεση);
Τολστόι
Σαραμάγο
Milton
Η περιφρόνηση (Moravia)
Άκης Πάνου
Μέσω του Καστοριάδη, της Άρεντ, της Nussbaum, της Εhrenreich