Μαθήματα Οργανοποιίας
με τον Βασίλη Αναγνώστου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ασχολούμαι με την οργανοποιΐα από το 2015, όπου παρακολούθησα τον ετήσιο κύκλο Οργανοποιίας στο Ασκαρδαμυκτί. Στη συνέχεια παρακολούθησα συστηματικά τα μαθήματα Οργανοποιίας Παραδοσιακών οργάνων στον Όμιλο Ελληνικών Τεχνών.
Ενδεικτικά τα όργανα που έχω ασχοληθεί είναι τα: Μπουζούκι, μπαγλαμάς, τζουράς, ούτι, λαούτο, λάφτα, πολίτικη λύρα, λαϊκή κιθάρα κ.α. Έχω κατασκευάσει κι επισκευάσει αρκετά μουσικά όργανα, και τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με τη διδασκαλία της οργανοποιίας.
Στα μαθήματα που κάνω έχουμε κατασκευάσει αρκετά μουσικά όργανα, έχουμε επισκευάσει επίσης πολλά, κάποια εκ των οποίων ήταν ιστορικά και χρειαζόντουσαν ιδιαίτερη προσέγγιση.
Μέσα από όλη αυτή την εμπειρία μου, αναγνωρίζω τα πολλαπλά οφέλη που μπορεί να έχει κάποιος που συμμετέχει σε τέτοια εργαστήρια.
Ειδικά στο σήμερα, τα εργαστήρια Λόγου, Τέχνης και Τεχνικής λειτουργούν «θεραπευτικά» για τον άνθρωπο και την κοινωνία.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο θα γνωρίσουμε την τέχνη της Οργανοποιίας, μιας λαϊκής μαστορικής τέχνης με μεγάλη ετερογένεια και πλουραλισμό ως προς τις προσεγγίσεις της κατασκευής.
Θα πραγματοποιηθεί η κατασκευή μπαγλαμά με την τεχνική της δούγας, μια τεχνική που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στα αχλαδόσχημα όργανα.
Κάθε μαθητής θα κατασκευάσει το δικό του όργανο από την αρχή, με απλά εργαλεία και παραδοσιακές μαστορικές τεχνικές. Ενώ ταυτόχρονα θα αναδείξει στο όργανο την δική του αισθητική και το ηχόχρωμα που του ταιριάζει.
Ως μέλος της ομάδας θα έρθει σε επαφή με τις προσεγγίσεις των άλλων μαθητών, αποκτώντας πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την κατασκευή και συν-βιώνοντας με την ομάδα τα μοναδικά και ανεπανάληπτα χαρακτηριστικά της τέχνης της οργανοποιίας.
Στο πλαίσιο του μαθήματος οι μαθητές θα πάρουν ερεθίσματα και θα μαστορέψουν αποσπασματικά μέρη από άλλα μουσικά όργανα, όπως: Μπουζούκι, Λάφτα, Μαντολίνο κ.α., Τέλος θα παρουσιαστούν από τους μαθητές του α’ κύκλου τα μουσικά όργανα της προηγούμενης χρονιάς.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Τα βασικά στοιχεία που θα εξεταστούν και αναδειχθούν στο εργαστήριο είναι:
• Γνωριμία και εξοικείωση με τα ξυλουργικά εργαλεία και με εργαλεία προσωπικής επινόησης που εξυπηρετούν το σύνολο της κατασκευής του οργάνου.
• Σχεδιαστικές αρχές και διαμόρφωση καλουπιών του οργάνου
• Δημιουργία αντηχείου (σκάφος του οργάνου) με την τεχνική της δούγας.
• Οργάνωση αρμονικής τράπεζας (καπάκι του οργάνου): Γεωμετρία καπακιού, καμάρια, μέγεθος ηχητικής οπής, ηχείο Helmholtz κ.α.
• Δημιουργία τοποθέτηση και διαμόρφωση του μάνικου με την παραδοσιακή τεχνική της επικολλητής ξυλείας
• Κόσμηση του οργάνου – Αισθητικές παρεμβάσεις (πεναριά, διακοσμητικά φιλέτα, ντύσιμο καράολου κ.α.)
• Εμποτισμός και Λούστρα του οργάνου – χρήση παραδοσιακών τεχνικών και φιλικών υλικών για το ξύλο.
• Εκπαδευτική εκδρομή στο Μουσείο Λαικών Οργάνων στην Πλάκα
• Ιστορική αναδρομή της τέχνης της Οργανοποίιας – Ανάλυση της δυναμικής εξέλιξης του οργάνου σε σχέση με τις κοινωνικές αλλάγες, αλλαγές στην αισθητική και την εκάστοτε αντίληψη που είχε ο κόσμος για αυτό το όργανο. Και που τελικά έρχονται σε στενή σχέση με το πως εξελίχθηκε και εξελίσσεται το αστικό λαϊκό τραγούδι.
Επιπρόσθετα θα πραγματοποιηθούν:
- Εκπαιδευτική εκδρομή στο Πανεπιστημιακό δάσος Περτουλίου (Τμήματα: Ξυλουργικής και Οργανοποιίας του ATHENS SCHOOL)
- Παρουσίαση του τμήματος Ανακύκλωσης χαρτιού και μουσικών οργάνων που κατασκευάστηκαν με την τεχνική του χαρτοπολτού. Εισηγήτρια: Πηνελόπη Σταμάτη.
- Σεμινάριο για την ασφάλεια του χώρου εργασίας και την ασφαλή χρήση υλικών – εργαλείων.
Εισηγητής: Γιάννης Καραμπίνης.
- Τεχνικές χρήσης παραδοσιακών ξυλουργικών εργαλείων.
Εισηγητής: Νίκος Ιωάννου.
- Η εξέλιξη των παραδοσιακών ξυλουργικών τεχνικών στο χρόνο. Εισηγητής: Νίκος Ιωάννου.
Μέσα από το εργαστήριο, σκοπός είναι κάθε μαθητής να εισαχθεί με τρόπο ουσιαστικό στην τέχνη της Οργανοποιίας.
Έτσι με αφορμή την κατασκευή του μπαγλαμά θα γίνεται η συνολική παρουσίαση των βασικών αρχών της Οργανοποιίας.
Πέραν του πρακτικού μέρους του εργαστηρίου θα υπάρχει τεκμηρίωση κάθε πρακτικής που ακολουθείται, και ανάδειξη του πλουραλισμού στις τεχνικές κατασκευής.
Κάθε μαθητής, μέσα από ένα εύρος παραμέτρων που θα διαχειριστεί κατά την κατασκευή, κι από την επιλογή υλικών που θα κάνει, θα φτιάξει το μουσικό όργανο που θα έχει το δικό του μοναδικό αποτύπωμα.
Η διάρκεια των μαθημάτων είναι οι 12 μήνες, Οκτώμβριος – Ιούνιος & Οκτώβριος – Δεκέμβριος. Κάθε μάθημα διαρκεί 3 ώρες και 15 λεπτά ενώ γίνεται μια φορά την εβδομάδα. Σε κάθε μάθημα θα υπάρχει και θεωρητικό μέρος, που θα περιλαμβάνει παρουσίαση, συζήτηση και αλληλεπίδραση με την ομάδα για όλα τα επιμέρους θέματα της οργανοποιίας που θα μας απασχολούν.
Ημέρα μαθημάτων: Παρασκευή 6 μ.μ – 9.15 μ.μ.